«Πολιτικές θετικών δράσεων υπέρ των γυναικών στην Ελλάδα και την Ευρώπη», ήταν το θέμα της διαδικτυακής συζήτησης που διοργάνωσαν από κοινού το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, το Konrad Adenauer Stiftung και η Women Act. Μιας εκδήλωσης, ωστόσο, που πραγματοποιήθηκε υπό τη βαριά σκιά του πολέμου στην Ουκρανία, γι’ αυτό και ήταν αναπόφευκτες οι αναφορές σε αυτόν στο α’ μέρος της συζήτησης.
Όπως άλλωστε επιχειρηματολόγησε στην αρχή της εκδήλωσης, ο Παναγιώτης Κακολύρης, συντονιστής της και υπεύθυνος Διεθνών Σχέσεων του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, «αποφασίσαμε – παρά το πολεμικό σκηνικό – ότι οφείλουμε να διοργανώσουμε τη σημερινή εκδήλωση, η οποία είχε προγραμματιστεί εδώ και πολύ καιρό». Με στόχο, όπως εξήγησε, «να αναδείξουμε το ότι επιμένουμε να μιλάμε για τις αξίες που μας ενώνουν, για τις αξίες που συμβάλουν στην πρόοδο των κοινωνιών μας έναντι της επιστροφής που επιχειρείται αυτήν τη στιγμή, στις συνθήκες έναν αιώνα πριν».
Ως εκ τούτου, εύλογα ο Πάνος Σταθόπουλος, διευθυντής του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, ζήτησε να σκεφθούμε «τον λαό της Ουκρανίας και την ανώνυμη Ουκρανή γυναίκα, η οποία πριν φθάσει στο σημείο να διεκδικήσει τη θέση της σε έναν καλύτερο κόσμο, αυτήν την ώρα είτε μεταναστεύει μαζί με τα παιδιά της, είτε μένει πίσω και ενδεχομένως φορά τα χρώματα του πολέμου». Για αυτό και πρότεινε να αφιερωθεί η εκδήλωση στην Ουκρανή ανώνυμη γυναίκα.
Ενώ όπως σχολίασε και ο Henri Bohnet, διευθυντής της αντιπροσωπείας του Ιδρύματος Konrad-Adenauer-Stiftung για την Ελλάδα και την Κύπρο, «οι καρδιές και η σκέψη μας βρίσκονται στην Ουκρανία», διερωτήθηκε, ωστόσο, τι θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει για να σταματήσουμε τη ρωσική επέμβαση. Μάλιστα, «πολλοί στη Γερμανία αναρωτιούνται αν η Α. Μέρκελ ήταν καγκελάριος ακόμη, θα μπορούσε να πείσει τον Β. Πούτιν να μην αρχίσει την επίθεσή του;».
Όμως, η εκδήλωση κατέστη ακόμη πιο επίκαιρη με την παρέμβαση της Ιρλανδής ευρωβουλευτού, Frances Fitzgerald, η οποία ήταν παρούσα στη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στην οποία συμμετείχε από το Κίεβο ο Πρόεδρος της Ουκρανίας. «Ήταν κάτι εξαιρετικά συγκινητικό, πραγματικά μάς συνεπήρε ο λόγος του (σ.σ. του Β. Ζελένσκι). Οι ευρωβουλευτές άκουγαν όσα έλεγε γνωρίζοντας την έντονη πίεση που υφίστατο και φυσικά την κατάσταση της Ουκρανίας». Αλλά, «όπως είπε η φον ντερ Λάιεν, σε έξι μέρες κάναμε όσα έχουμε συζητήσει σε 60 έτη. Η συνεργασία Ευρώπης και Αμερικής είναι εξαιρετική επί των κυρώσεων και, πραγματικά, μια άψογη συνεργασία στον δημοκρατικό κόσμο. Οι κλασικές δημοκρατικές αξίες αντιπαρατίθενται στον απολυταρχισμό, πρέπει να πολεμήσουμε για αυτές τις αξίες».
Για το ίδιο θέμα, η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Μαρία Συρεγγέλα, σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά της, τόνισε πως «κανένας άνθρωπος δεν θα έπρεπε να βιώνει τη φρίκη του πολέμου, κανένα παιδί δεν θα έπρεπε να μεγαλώνει με το φόβο στην ψυχή του, καμία οικογένεια δεν θα έπρεπε να φοβάται το ξημέρωμα της επόμενης ημέρας», με την ταυτόχρονη επισήμανση ότι η σκέψη όλων είναι κοντά στους ομογενείς της Μαριούπολης. «Η Δημοκρατία μας δεν είναι δεδομένη, η οικονομική μας ευημερία δεν είναι δεδομένη, η ζωή μας δεν είναι δεδομένη», σχολίασε εμφατικά από την πλευρά της η Μυλαίδη Στούμπου, επικεφαλής της επιτροπής Women in Business του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.
Στο κυρίως θέμα της εκδήλωσης, τις κυβερνητικές πολιτικές ξεδίπλωσε η υφυπουργός, αρμόδια για θέματα Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας, εστιάζοντας στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων ‘21 – ‘25, με την ταυτόχρονη επισήμανση ότι «η αποτελεσματικότητα των επιλογών και των πολιτικών μας αρχίζει να αναγνωρίζεται». Παρά ταύτα, περιθώρια εφησυχασμού δεν υπάρχουν, διευκρίνισε πάντως. Ταυτοχρόνως, η Μ. Συρεγγέλα μίλησε και για τις κυβερνητικές δράσεις προκειμένου οι γυναίκες να αναλάβουν θέσεις ευθύνης, αναγνωρίζοντας ότι «πρέπει, δυστυχώς, να καταβληθούν πολλές προσπάθειες ακόμη μέχρι να πετύχουμε την πλήρη άρση των ανισοτήτων. Όμως, η ηγεσία είναι έμπνευση και όχι φύλο». Επ’ αυτού, άλλωστε, ο Π. Κακολύρης σχολίασε την «ενδιαφέρουσα ιστορική συγκυρία, καθώς για πρώτη φορά έχουμε γυναίκα πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και γυναίκα πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και οι δύο, συμπτωματικά ή όχι, από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα».
Από την πλευρά της, η Μαίη Ζαννή, συνιδρύτρια του Women Act παρατήρησε εισαγωγικώς ότι αν γινόταν η ίδια εκδήλωση ένα χρόνο πριν, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά, και αυτό γιατί είναι φανερή η επίδραση της πανδημίας: «είχαμε δυστυχώς τριπλασιασμό των συμβάντων ενδοοικογενειακής βίας, ενώ ήρθε επιτέλους στην Ελλάδα το #MeToo. Τα θέματα αυτά απασχολούν πολύ τον κόσμο, η κοινή γνώμη πιέζει, υπάρχει δημοσιότητα και η πολιτεία στέκεται εμπράκτως».
Ενώ η Μ. Στούμπου επεσήμανε ότι τα τελευταία δύο χρόνια, εν μέσω πανδημίας, έγιναν «πάρα πολλά θετικά βήματα» και απέδωσε τα εύσημα στο Υπουργείο Εργασίας και την υφυπουργό για τον «πολύ αυστηρό» νόμο για τη σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, για την ευέλικτη μορφή εργασίας για να μπορεί μια μητέρα να διαχειριστεί την προσωπική, οικογενειακή και επαγγελματική ζωή της, για τις άδειες πατρότητας κ.α. Σε άλλο σημείο, εξάλλου, η Μ. Στούμπου, και υπό την ιδιότητα του στελέχους της Microsoft, συμφώνησε με τη διαπίστωση που έχει κάνει η Κριστίν Λαγκάρντ ότι οι εταιρείες με περισσότερες γυναίκες στην κορυφή τους, έχουν 30% περισσότερα κέρδη – και σε αυτό συνηγορούν παγκόσμιες έρευνες. Επίσης, εταιρείες με παρουσία γυναικών στην ηγεσία τους, έχουν 50% περισσότερα έσοδα από καινοτόμα προϊόντα. Ακόμη, το ΑΕΠ που έχει υπολογιστεί ότι χάνει η Ε.Ε. από τη μη ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στις νέες τεχνολογίες, ανέρχεται στα 16 δισ. ευρώ.
Ξεχωριστή αναφορά έγινε από τις συμμετέχουσες, στο ζήτημα της έμφυλης βίας: «Η κουλτούρα της σιωπής έσπασε. Η κοινωνία μας δείχνει πια μηδενική ανοχή σε κάθε μορφή έμφυλης βίας», ήταν η χαρακτηριστική αναφορά της υφυπουργού Μ. Συρεγγέλα, που υπογράμμισε το έργο που γίνεται στο δίκτυο δομών του υπουργείου, με 43 συμβουλευτικά κέντρα, 19 ξενώνες φιλοξενίας αλλά και τη γραμμή SOS 15900, τα οποία είναι «πάντα σε ετοιμότητα να στηρίξουν και να βοηθήσουν όποια γυναίκα απευθυνθεί στις δομές μας». Όμως, διευκρίνισε, η έμφυλη και η ενδοοικογενειακή βία «δεν είναι μόνο ζήτημα πολιτικών, νόμων και αποφάσεων», αλλά απαιτείται «η ενεργητική στάση και δράση όλων μας, των γυναικών και ιδίως τον ανδρών, κράτους, οργανώσεων της κοινωνίας, των πολιτών και κοινωνικών φορέων».
Παρουσιάζοντας την ευρωπαϊκή εμπειρία, η Ιρλανδή ευρωβουλευτής που είναι και μέλος – συντονίστρια του ΕΛΚ στην Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων κατέθεσε σοκαριστικά στοιχεία για την έμφυλη βία: «κάθε δέκα χρόνια μία πόλη του μεγέθους της Μασσαλίας ή του ‘Αμστερνταμ εξαφανίζεται, γιατί τόσος είναι ο αριθμός των γυναικών που σκοτώνονται κάθε χρόνο. Είναι ένα τεράστιο πρόβλημα και φαινόμενο στην εποχή μας» που ζήτησε να ενταθεί η παιδαγωγική διάσταση, με ενημέρωση των μαθητών και των φοιτητών. «Θα πρέπει να διδάξουμε και τους άνδρες», συμπλήρωσε.
«Αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι ο θύτης πρέπει να ντρέπεται και όχι το θύμα. Έως πρόσφατα υπήρχε μεγάλη κοινωνική πίεση να μην το πεις, να μην ντροπιάσεις την οικογένειά σου, εξισώνοντας το θύμα με το θύτη», ήταν το εισαγωγικό σχόλιο της Μ. Ζαννή. Όμως, χάρη και στις ιστορίες γνωστών ατόμων στην κοινωνία, «και λιγότερο επώνυμοι μπορούν να βγουν και να καταγγείλουν τι τους έχει συμβεί», πρόσθεσε.
Υπέρ της χρήσης του όρου «γυναικοκτονία» τάχθηκε ο Π. Κακολύρης γιατί, όπως επιχειρηματολόγησε, «η κοινωνία οφείλει να το καταλάβει ως τέτοιο και να μην πάμε σε μια λογική κοινής ανθρωποκτονίας, χωρίς την έμφυλη διάσταση». Δεν γίνονται μόνο τώρα γυναικοκτονίες, παρενέβη η Μ. Ζαννή, αλλά «αυτά που αποκαλούσαμε παλιά “εγκλήματα πάθους” ή “εγκλήματα τιμής”, ονομάζονται όπως είναι: γυναικοκτονίες. Είναι σημαντικό να λέγονται τα πράγματα όπως είναι», τόνισε και έκλεισε τη συζήτηση λέγοντας ότι «το θέμα της ισότητας είναι ζήτημα δημοκρατίας που ακουμπά όλους μας».