Την Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου 2016, το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλήςδιοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη ημερίδα με θέμα «Μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία για μια σύγχρονη Δημοκρατία» με ομιλητές τονΘεόδωρο Φορτσάκη, Βουλευτή και Συντονιστή Mορφωτικών Υποθέσεων της Νέας Δημοκρατίας, τον Σπύρο Λίτσα, Αναπληρωτή Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, τονΔημοσθένη Αναγνωστόπουλο Καθηγητή και πρώην Πρύτανη του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, τον Μάξιμο Χαρακόπουλο, Βουλευτή και Υπεύθυνο του Τομέα Παιδείας και Θρησκευμάτων της Νέας Δημοκρατίας, τον Γιάννη Κτιστάκι, Επίκουρο Καθηγητή της Νομικής Σχολής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και τον Βασίλη K. Γούναρη, Καθηγητή Ιστορίας Νεοτέρων Χρόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Χαιρετίζοντας την εκδήλωση, η Πρόεδρος του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Ρόδη Κράτσα στάθηκε στην ανάγκη έναρξης ενός ουσιαστικού διαλόγου, με τη συμμετοχή των πολιτικών, των πανεπιστημιακών και της κοινωνίας των πολιτών, για τη διαμόρφωση μίας ευρείας συναίνεσης, που θα έχει ως στόχο τη συγκρότηση ενός μακροπρόθεσμου οδικού χάρτη μεταρρυθμίσεων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Χαρακτήρισε την μεταρρύθμιση στην παιδεία ως την μητέρα των μεταρρυθμίσεων για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας αλλά και την ποιότητα της δημοκρατίας και την κοινωνική συνοχή. Αναφέρθηκε στις επικίνδυνες παρεμβάσεις με ιδεοληψίες και πολιτικές σκοπιμότητες που υποβαθμίζουν το επίπεδο και αποδυναμώνουν την ταυτότητα των Ελλήνων. Αναφέρθηκε, επίσης, στο διεθνές ενδιαφέρον που μπορεί να προκαλέσει η διεθνοποίηση της ελληνικής εκπαίδευσης με αντίστοιχα οικονομικά και ακαδημαϊκά πλεονεκτήματα.
Χαιρετισμό απηύθυνε επίσης στην ημερίδα ο Γραμματέας της Πολιτικής Επιτροπής Λευτέρης Αυγενάκης τονίζοντας τη σημασία της δράσης του Ινστιτούτου στο διάλογο επιστήμης και πολιτικής. Επεσήμανε ότι η ανταλλαγή τεκμηριωμένων απόψεων για τα καίρια θέματα της παιδείας συμβάλλει στην σταθερή ποιότητα της δημοκρατίας. Η παιδεία ως ευρύτερη έννοια από την εκπαίδευση διαμορφώνει την ποιότητα του πολίτη, του επαγγελματία, του επιστήμονα. Οι μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση, συμπλήρωσε, είναι απαραίτητες για τη συνολική μεταρρύθμιση κράτους και οικονομίας, την οποία επιδιώκει η Νέα Δημοκρατία με αυτοδυναμία και ισχυρή κοινωνική στήριξη.
Ο Θεόδωρος Φορτσάκης αναφέρθηκε στην ώθηση που μπορεί να δώσει η ιδιωτική πρωτοβουλία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μέσω της διασύνδεσης του πανεπιστημίου με τoν επιχειρηματικό τομέα. Σημείωσε πως η αλλαγή του άρθρου 16 του Συντάγματος θα δημιουργούσε ένα νέο αναπτυξιακό τομέα με ιδιωτικά πανεπιστήμια κύρους. Στην παρούσα κατάσταση, και χωρίς αναθεώρηση του άρθρου 16, πρότεινε τη διασύνδεση μεταξύ των κρατικών πανεπιστημίων μέσω ‘πόλων’ κατά το γαλλικό υπόδειγμα, το οποιο διατηρεί τη διοικητική αυτονομία των ιδρυμάτων, αλλά επιτρέπει τη συγκέντρωση ομοειδών γνωστικών αντικειμένων σε ενιαία προγράμματα σπουδών. Ο Σπύρος Λίτσαςυποστήριξε την ανάγκη προώθησης της έρευνας, της καινοτομίας και της αριστείας ως μοχλών εξόδου από την κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Τόνισε ότι τα πανεπιστήμια είναι καταρχήν χώροι έρευνας και κατά δεύτερον διδασκαλίας, η οποία παράγεται από την έρευνα των καθηγητών και ότι πρέπει να ακολουθούνται δοκιμασμένες διεθνείς προδιαγραφές για την εξέλιξη των καθηγητών. Ο Δημοσθένης Αναγνωστόπουλοςανέπτυξε τους πολλαπλούς τρόπους με τους οποίους το πανεπιστήμιο παράγει αριστεία, έρευνα και καινοτομία, αλλά περιορίζεται από ισχυρές τάσεις εσωστρέφειας εντός και εκτός πανεπιστημίου. Υπογράμμισε τις οικονομικές και ερευνητικές δυνατότητες που θα δημιουργήσουν προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών στα αγγλικά με δίδακτρα καθώς θα προσελκύσουν φοιτητές από χώρες των Βαλκανίων, της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Επέμεινε στη σημασία της αριστείας και της εξωστρέφειας για την αναβάθμιση των σπουδών.
Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος αναφέρθηκε στον καθοριστικό ρόλο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τη δημοκρατική συγκρότηση των πολιτών και την προαγωγή της ουσιαστικής μόρφωσης. Εστίασε στη σημασία της αξιολόγησης των δασκάλων και των καθηγητών ως ένα απαραίτητο βήμα για την αναμόρφωση και την αναβάθμιση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης, καθώς ο ρόλος τους είναι κρίσιμος για να κεντρίσει το ενδιαφέρον του μαθητή, να αναδείξει τις κλίσεις και να αξιοποιήσει τα ταλέντα του, προκειμένου να γίνει συμμέτοχος της σημερινής κοινωνίας της γνώσης. Ο Γιάννης Κτιστάκιςπαρουσίασε τις πολιτικές που διασφαλίζουν δίκαιους όρους πρόσβασης και ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση στις ευρωπαϊκές χώρες, τις οποίες καλείται να εφαρμόσει και η Ελλάδα για να έχει αποτέλεσμα και συνοχή. Τόνισε τη λειτουργία του πλουραλισμού στην εκπαίδευση ως συνεκτικού ιστού και μοχλού εκσυγχρονισμού κάθε ευρωπαϊκής δημοκρατίας. ΟΒασίλης Κ. Γούναρης ανέφερε ότι ο ρόλος των διανοουμένων σε κάθε εποχή, ιδιαίτερα σε εποχές κρίσης, είναι να διατυπώνουν ριζοσπαστικές προτάσεις και να υποστηρίζουν την προώθηση των απαιτούμενων τομών. Ανέφερε τους κινδύνους φθοράς των διανοούμενων από την συμμετοχή τους στο εκπαιδευτικό σύστημα, την πολιτική και τα ΜΜΕ. Επιπλέον, στάθηκε στην ανάγκη ανάπτυξης ενός γόνιμου διάλογου των διανοουμένων με την κοινωνία, προκειμένου η τελευταία να αντιληφθεί τη σημασία των μεταρρυθμίσεων στην παιδεία.
Συνοψίζοντας, η Γενική Διευθύντρια του Ινστιτούτου Δημοκρατίας,Κωνσταντίνα Μπότσιου υπογράμμισε ότι η μόρφωση ως κράμα τυπικής εκπαίδευσης και ευρύτερης παιδείας τοποθετείται σε υψηλό βάθρο από τους Έλληνες, καθώς παραδοσιακά αποτελούσε αφενός το κλειδί για την υπέρβαση της υπανάπτυξης, αφετέρου ασυναγώνιστο μοχλό κοινωνικής κινητικότητας. Υποστήριξε ότι χωρίς ορθές και μακρόπνοες μεταρρυθμίσεις στην παιδεία καμία μεταρρύθμιση δεν μπορεί να πετύχει. Τέλος, διαπίστωσε, ότι τα πλούσια επιχειρήματα των ομιλητών που αναπτύχθηκαν στην ημερίδα συνέκλιναν κυρίως στην ανάγκη της διαρκούς, δίκαιης αξιολόγησης, της εξασφάλισης ίσων ευκαιριών και του προσανατολισμού της ελληνικής παιδείας σε επιτυχημένες ευρωπαϊκές πρακτικές.
Μετά τις εισηγήσεις η συντονίστρια της συζήτησης, Βασιλική Νάκου, μέλος ΔΣ του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, οργάνωσε εκτενή συζήτηση με το κοινό, όπου έγιναν παρεμβάσεις θεσμικών παραγόντων από σχολεία, πανεπιστήμια και άλλους φορείς, και απαντήθηκαν πολλά ερωτήματα από τους ομιλητές.