Στις 12 Οκτωβρίου 2021 διεξήχθη η εκδήλωση του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, η οποία πραγματοποιήθηκε με την πολύτιμη συνεργασία του ελληνικού παραρτήματος του Ιδρύματος Konrad Adenauer Stiftung, με συντονιστή τον Βουλευτή Επικρατείας, Πρόεδρο της Επιτροπής Έρευνας και Τεχνολογίας της Βουλής και καθηγητή στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Χρήστο Ταραντίλη και με συνομιλητές τον Υφυπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αρμόδιο για τα θέματα Έρευνας και Καινοτομίας, κ. Χρίστο Δήμα, τον Διευθυντή & Πρόεδρο του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, κ. Γιώργο Νούνεση, τον κ. Αλεξανδρο Παπαδερό, Αναπληρωτή Διευθυντή του Γραφείου Υποστήριξης Έρευνας και Μεταφοράς Τεχνολογίας στο Πολυτεχνείο του Μονάχου και την καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Partner Uni.Fund, κα. Κατερίνα Πραματάρη.
Στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο κ. Ταραντίλης τόνισε ότι το ζήτημα της επιχειρηματικής αξιοποίησης της έρευνας αποτελεί τον κύριο πυλώνα για την εδραίωση της ανάκαμψης στη χώρα μας αλλά και στην Ευρώπη, συμβάλλοντας καθοριστικά στην παραγωγικότητα, την ανταγωνιστικότητα και την ευημερία συνολικότερα.
Επεσήμανε ότι στη δική μας ήπειρο, αν και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου, το ευρωπαϊκό οικοσύστημα καινοτομίας παραμένει λιγότερο ανεπτυγμένο έναντι τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ασίας και ότι τώρα είναι η χρονική συγκυρία που πρέπει να τεθεί η έρευνα και η καινοτομία στην κορυφή των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων με διττό σκοπό: α) την ανάδειξη της έρευνας και της καινοτομίας σε κεντρικούς μοχλούς για τη βιώσιμη ανάπτυξη και β) την ανάδειξη της έρευνας και της καινοτομίας σε μέσα αποτελεσματικής αντιμετώπισης των σημαντικών κοινωνικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο κόσμος στην υγεία, το περιβάλλον, την οικονομία και αλλού. Ο κ. Ταραντίλης υπογράμμισε ότι παρούσα συγκυρία είναι ευνοϊκή και για την Ελλάδα, ώστε να διεκδικήσει μία καλύτερη θέση στο διεθνές οικοσύστημα καινοτομίας.
Ο κ. Δήμας δήλωσε ότι η χώρα μας είναι πλέον ελκυστική για επενδύσεις και ότι η Ελλάδα πρέπει να πρωταγωνιστεί στη νοτιοανατολική Ευρώπη στην έρευνα και την καινοτομία. Συγκεκριμένα, ο Υφυπουργός αναφερόμενος στην επένδυση της Pfizer τόνισε ότι: «Η επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία είναι στρατηγική προτεραιότητα της κυβέρνησής μας. Η Ελλάδα πρέπει να πρωταγωνιστεί στη νοτιοανατολική Ευρώπη στην έρευνα και την καινοτομία. Με τη σημερινή επένδυση γνωρίζουμε ότι, όχι μόνο πετυχαίνουμε αυτό το στόχο, αλλά η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστεί και σε παγκόσμιο επίπεδο. Είμαστε πολύ περήφανοι για το γεγονός ότι η Pfizer στηρίζει ενεργά το οικοσύστημα καινοτομίας της χώρας μας. Το μήνυμα που στέλνουμε σήμερα προς κάθε κατεύθυνση είναι πως η Ελλάδα είναι πλέον ελκυστική χώρα για επενδύσεις. Οι στρατηγικές επενδύσεις στον χώρο της Καινοτομίας, που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα το τελευταίο διάστημα από εταιρείες παγκόσμιας εμβέλειας, αποδεικνύουν την εμπιστοσύνη των αγορών όχι μόνο στην ελληνική οικονομία αλλά και στο ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτουμε. Η Pfizer έχει ήδη προσλάβει πάνω από 500 εργαζόμενους και συνολικά το επόμενο διάστημα θα δημιουργηθούν περισσότερες από 1.100 νέες, ποιοτικές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως το 15% των εργαζομένων είναι Έλληνες επιστήμονες που επέστρεψαν από το εξωτερικό». Ακόμη, ο υφυπουργός ανέφερε πως η χρηματοδότηση για την ενίσχυση του χώρου έρευνας και καινοτομίας στην Ελλάδα θα υπερβαίνει τα 500 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα, είπε για το Ταμείο Ανάκαμψης ότι πρόκειται για ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο προκειμένου να βελτιώσουμε τις επιδόσεις μας και την ανταγωνιστικότητα της εθνικής οικονομίας σε πολλούς επιμέρους τομείς.
«Η χρηματοδότηση για την ενίσχυση του χώρου έρευνας και καινοτομίας στην Ελλάδα θα υπερβαίνει τα 500 εκατ. ευρώ και συμπεριλαμβάνει τη χρηματοδότηση της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας, την ουσιαστική ενίσχυση των ερευνητικών προγραμμάτων, την αναβάθμιση και επέκταση των υποδομών όλων των Ερευνητικών Κέντρων, επιπλέον μεταρρυθμίσεις για τις επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη (R&D) και δράσεις υπέρ του οικοσυστήματος καινοτομίας» όπως σημείωσε ο υφυπουργός.
Για το νέο πλαίσιο για τους Τεχνοβλαστούς (spin-off) ο κ. Δήμας σημείωσε: «Απλοποιείται το νομοθετικό πλαίσιο για τους τεχνοβλαστούς (spin-off), δηλαδή τις εταιρείες ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων. Θεσμοθετούμε ένα ξεκάθαρο, κοινό και λειτουργικό πλαίσιο επιδιώκοντας να ενθαρρύνουμε τη δημιουργία περισσότερων. Όταν το 2019 συνειδητοποίησα πως υπάρχει κενό στη θεσμική λειτουργία των τεχνοβλαστών, επικοινώνησα άμεσα με το υπουργείο Παιδείας. Συμφωνήσαμε πως πρέπει από κοινού να καθιερώσουμε ένα ενιαίο, ξεκάθαρο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας το οποίο θα διευκολύνει τους ερευνητές και τους καθηγητές στο να δημιουργούν και να λειτουργούν τους τεχνοβλαστούς. Είναι χαρακτηριστικό, πως κατά τη διάρκεια των συζητήσεων επιβεβαιώσαμε το χάος που επικρατούσε, καθώς κάθε ερευνητικό κέντρο και ΑΕΙ παρουσίαζε τον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο λειτουργούσαν οι τεχνοβλαστοί τους. Με το σχέδιο νόμου θεσμοθετούμε ένα ξεκάθαρο, κοινό, απλό και λειτουργικό πλαίσιο για τους τεχνοβλαστούς, επιδιώκοντας με αυτόν τον τρόπο να ενθαρρύνουμε τη δημιουργία περισσότερων τεχνοβλαστών στα ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια της χώρας».
Τέλος, σε ο,τι αφορά στο Elevate Greece ο υφυπουργός επανέλαβε ότι αποτελεί ένα ουσιαστικό εργαλείο το οποίο συνδέει τα κομμάτια του οικοσυστήματος, όπως είναι οι νεοφυείς επιχειρήσεις, τα ερευνητικά κέντρα, τα πανεπιστήμια, οι θερμοκοιτίδες, οι επιταχυντές, οι εταιρείες επιχειρηματικών κεφαλαίων κ.α. Αποσκοπεί, πρόσθεσε, στο να παρέχει διαρκώς περισσότερα κίνητρα στους νέους επιστήμονες και ταλαντούχους επιχειρηματίες ώστε αυτοί να δημιουργούν και να γίνονται ολοένα ανταγωνιστικότεροι σε υπερεθνικό επίπεδο.
«Σήμερα, υπενθύμισε ο υφυπουργός, πριν καν συμπληρωθεί ένας χρόνος λειτουργίας του, έχουν ολοκληρώσει την εγγραφή τους στο Elevate Greece 490 νεοφυείς επιχειρήσεις, που απασχολούν περισσότερους από 4.500 εργαζομένους».
Η κα Πραματάρη ενημέρωσε ότι το νομοσχέδιο για τους τεχνοβλαστούς, το οποίο αναμένεται να εισαχθεί προς ψήφιση στη Βουλή είναι σημαντικό καθώς θα καθορίσει το πλαίσιο δημιουργίας και λειτουργίας ενός τεχνοβλαστού και εξέφρασε την ανάγκη στο άμεσο μέλλον να καθοριστεί και το θεσμικό πλαίσιο για τη διαχείριση της διανοητικής ιδιοκτησίας. Αναφορικά με το ρόλο του Πανεπιστήμιου στο ζήτημα της επιχειρηματικής αξιοποίησης της έρευνας, η κα Πραματάρη ανέφερε ότι το Πανεπιστήμιο οφείλει να εκπαιδεύσει και να καλλιεργήσει τον επιχειρηματικό τρόπο σκέψης σε όλα τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, να βοηθήσει τους ερευνητές να σκεφτούν ως προς το πώς θα συνεισφέρουν στην κοινωνία μέσω της έρευνας και τέλος, να συμβάλει στη μεταφορά των ερευνητικών αποτελεσμάτων στην αγορά. Η κα Πραματάρη υποστήριξε ότι η Ευρώπη υστερεί στη διαθεσιμότητα κεφαλαίων και στο ρόλο των funds σε αυτόν τον χώρο. Γι’ αυτό τον λόγο πρέπει να γίνει σημαντική προσπάθεια μέσα από τις συνέργειες του οικοσυστήματος ώστε τα ερευνητικά αποτελέσματα να φτάνουν σε ένα καλό επίπεδο ωριμότητας και να προσελκύσουν επενδυτές.
Ο κ. Παπαδερός ανέφερε ότι ο σκοπός των γραφείων μεταφοράς τεχνολογίας στην Γερμανία, είναι η άμεση σύνδεση μεταξύ των επιστημών και των επιχειρήσεων της βιομηχανίας. Καθοριστικοί παράγοντες επιτυχίας τους είναι ότι το κράτος υποστηρίζει τη σχέση Πανεπιστήμιων και επιχειρήσεων καθώς και ότι τα ίδια τα ερευνητικά Ιδρύματα τροφοδοτούν τη σχέση μεταξύ της οικονομίας και της ακαδημαϊκής κοινότητας με απώτερο σκοπό την εξεύρεση πόρων ικανών για τη λειτουργία και αποτελεσματικότητα αυτών των γραφείων μεταφοράς τεχνολογίας. Ανέφερε ότι το επάγγελμα του “technology transfer officer” δεν έχει ακόμα αναπτυχθεί στην Γερμανία αλλά τα άτομα που εργάζονται στα γραφεία μεταφοράς τεχνολογίας έχουν εμπειρία τόσο στον ακαδημαϊκό χώρο προκειμένου να γνωρίζουν τον τρόπο λειτουργίας των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και τις ανάγκες ενός ερευνητή όσο και στη βιομηχανία. Ο κ. Παπαδερός σε σχετική ερώτηση του κ. Ταραντίλη, απάντησε ότι στην Γερμανία δεν καταγράφεται το επίπεδο