Αναβάθμιση του σχολείου, επαγγελματική εκπαίδευση και δεξιότητες στην ψηφιακή εποχή

«Αναβάθμιση του σχολείου, επαγγελματική εκπαίδευση και δεξιότητες στην ψηφιακή εποχή», ήταν ο τίτλος της διαδικτυακής συζήτησης που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής την Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου 2021, με ομιλητές: την Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, την Υφυπουργό Ζέττα Μακρή, τον Γενικό Γραμματέα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Δια Βίου Μάθησης και Νεολαίας Γεώργιο Βούτσινο, τον Πρόεδρο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής Γιάννη Αντωνίου και τον Πρόεδρο της ΟΝΝΕΔ Παύλο Μαρινάκη.

Η κ. Κεραμέως αναφέρθηκε αρχικά στα απρόσμενα γεγονότα της τελευταίας διετίας  που έβαλαν νέες προκλήσεις και υποχρεώσεις στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας για την διαχείριση των συνεπειών της πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης, επισημαίνοντας την καθοριστική συμβολή των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας. Παράλληλα όμως, ήταν απόλυτη προτεραιότητα να δρομολογηθούν οι μεταρρυθμίσεις. Έτσι, η έναρξη της φετινής σχολικής χρονιάς βρίσκει σήμερα για πρώτη φορά το δίχρονο νηπιαγωγείο από 4 ετών και  με διδασκαλία αγγλικών, αλλά και για πρώτη φορά επίσης τα εργαστήρια δεξιοτήτων που εντάσσονται στο ωρολόγιο πρόγραμμα των σχολείων. Θεσμοθετήθηκε επίσης το πολλαπλό βιβλίο, μαζί με 123 νέα προγράμματα σπουδών, οριζόντιες επιμορφώσεις εκπαιδευτικών, σχεδόν διπλάσια πρότυπα και πειραματικά σχολεία και Εθνικό σχέδιο για τα άτομα με αναπηρία. Με 4.500 μόνιμους διορισμούς στην ειδική αγωγή και συνολικά 16.200 μόνιμους διορισμούς στην εκπαίδευση, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια. Η κ. Υπουργός αναφέρθηκε επίσης στην αξιολόγηση της σχολικής μονάδας και στον εξαιρετικό, όπως είπε, νόμο για την πλήρη αναμόρφωση του εθνικού συστήματος επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Επισημαίνοντας επίσης ότι η πανδημία έδωσε το εφαλτήριο να γίνουν πολύ γρήγορα απαραίτητοι μετασχηματισμοί στην ψηφιοποίηση της εκπαίδευσης, η κ. Κεραμέως ανέφερε την εμπειρία της από μία επίσκεψη σε δημόσιο Λύκειο στην Αργολίδα, όπου, μπαίνοντας σε μια τάξη, την βρήκε συνδεδεμένη σε τηλεδιάσκεψη με το ΕΜΠ και το CERN, σημειώνοντας, ότι αυτό γίνεται χάρη στο μεράκι και τις εξαιρετικές πρωτοβουλίες που αναπτύσσουν οι εκπαιδευτικοί και καταλήγοντας, ότι «χρέος μας είναι να τους δώσουμε όσα περισσότερα εργαλεία για να μπορέσουν να δώσουν καλύτερα εφόδια στα παιδιά μας».

Η κ. Μακρή, αρμόδια υφυπουργός για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση  και την ειδική αγωγή, επεσήμανε αρχικά την τεράστια αλλαγή που γίνεται  στην εκπαιδευτική πράξη, με σαφή προσανατολισμό, όπως είπε, στις παγκόσμιες καινοτόμες παιδαγωγικές και εκπαιδευτικές πρακτικές και εφαρμογές. Η νέα σχολική χρονιά βρίσκει το σχολείο με ανανεωμένο περιεχόμενο και με τον νέο νόμο που ψηφίστηκε δεσμευτήκαμε για ένα νέο σχολείο, με πρωτοβουλίες που ξεκινούν από την προσχολική αγωγή και διευρυμένα πεδία και θεματικές που συναντούν τις απαιτήσεις των καιρών και προετοιμάζουν τους μαθητές για τις ανάγκες ενός νέου κόσμου που αλλάζει με μεγάλη ταχύτητα. Κεντρικός στόχος είναι, η ανάδειξη της εκπαίδευσης ως μοχλού ανάπτυξης της κοινωνίας και της οικονομίας, με ένα νέο σχολείο, απελευθερωμένο από γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, που δίνει δυνατότητες στους εκπαιδευτικούς να αναπτύξουν δημιουργικές πρωτοβουλίες. Η κ. Μακρή ανέφερε επίσης ότι τουλάχιστον 472.780 μαθητές και φοιτητές έχουν προμηθευτεί ήδη τεχνολογικό εξοπλισμό μέσω του προγράμματος Voucher-Ψηφιακή μέριμνα. Τα τελευταία δυο χρόνια παραδόθηκαν στα σχολεία τέσσερις χιλιάδες λάπτοπ ή τάμπλετ, ενώ έχει δρομολογηθεί η προμήθεια για 90 χιλιάδες νέες συσκευές. Επίσης, έχει αναβαθμιστεί το ίντερνετ σε επτά χιλιάδες σχολεία και επεκτείνεται στο σύνολο της επικράτειας μέσω του προγράμματος Σύζευξις 2. Καταλήγοντας, η κ. Μακρή τόνισε ότι, «δίνουμε έμφαση στην αυτονομία των σχολείων, την υποστήριξη της εκπαιδευτικής κοινότητας, την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και ανταποκρινόμαστε έμπρακτα στην απαίτηση της κοινωνίας για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης».

Ο  κ. Βούτσινος ανέφερε αρχικά  ότι η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση έχει δύο πυλώνες, την εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και τη σύνδεσή της με την παραγωγή και την οικονομία. Η επαγγελματική εκπαίδευση δίνει τη γνώση ενός ευρύτερου κλάδου της οικονομίας και πρέπει να προσεγγίζεται με στέρεες βασικές γνώσεις έτσι ώστε να έρθει εκ των υστέρων η επαγγελματική κατάρτιση που είναι πιο εξειδικευμένη για να είναι άμεσα «εξαργυρώσιμη» στην αγορά εργασίας. Σε κάθε περίπτωση, η επένδυση στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση σε όλο τον κόσμο έχει καίρια σημασία στην αύξηση της παραγωγικότητας, την οικονομική ανάπτυξη και την καταπολέμηση της ανεργίας. Επομένως, όταν ένας τέτοιος σοβαρός τομέας χωλαίνει, όπως χώλαινε στη χώρα μας, η κυβέρνηση ήταν υποχρεωμένη να παρέμβει. Με τον νόμο που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2000 στην ουσία αλλάζουν όλα. Αυτή τη περίοδο είναι σε εξέλιξη μία σειρά προγραμματισμένων μεθοδικών αλλαγών που αποσκοπούν στο να πάψει η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση να είναι το αποπαίδι του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Προετοιμάζονται 130 νέοι οδηγοί κατάρτισης και εξασφαλίζεται παράλληλα η διαπερατότητα του εκπαιδευτικού συστήματος,  ώστε να μην υπάρχει φραγμός από καμία βαθμίδα για όποιον θέλει να προχωρήσει, ακόμα και από το επίπεδο του τεχνίτη μέχρι το διδακτορικό. Ο κ. Βούτσινος ολοκλήρωσε την ομιλία του λέγοντας, ότι η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση δεν έτυχε μέχρι τώρα της προσοχής της πολιτείας, αλλά βρίσκεται στην κορυφή του ενδιαφέροντος της σημερινής κυβέρνησης. «Η ψηφιακή εποχή μας βρίσκει πιο έτοιμους και πιο δυνατούς».

Ο κ. Αντωνίου αναφέρθηκε αρχικά στον θεσμικό ρόλο του ΙΕΠ ως συμβούλου του Υπουργείου Παιδείας που υποστηρίζει την εκπαιδευτική πολιτική σε ζητήματα πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, συμβάλλοντας με τις εισηγήσεις του στην επιστημονική τεκμηρίωση των εκπαιδευτικών πολιτικών και στη διαμόρφωση συνταγών ποιότητας, είτε αυτά έχουν να κάνουν με την εφαρμογή πολιτικών αξιολόγησης, είτε με τα περιεχόμενα της εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο αυτό, το ΙΕΠ ολοκληρώνει αυτή την περίοδο την εκπόνηση 123 νέων προγραμμάτων σπουδών, από το νηπιαγωγείο μέχρι το Λύκειο, που βασίζονται στις σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις. Τονίζοντας επίσης ότι τα προγράμματα σπουδών θα αποτελέσουν τη βάση για τη συγγραφή του νέου εκπαιδευτικού υλικού και του πολλαπλού βιβλίου, επεσήμανε, ότι η μεταρρύθμιση των περιεχομένων της εκπαίδευσης στηρίζεται σε τέσσερεις πυλώνες: τα προγράμματα σπουδών, το πολλαπλό βιβλίο, την παραγωγή μεγάλης έκτασης ψηφιακού υλικού και τις τράπεζες θεμάτων.  Οι πυλώνες αυτοί, σε συνδυασμό με την αξιολόγηση της εκπαιδευτικής μονάδας και των εκπαιδευτικών, αλλά και σε συνδυασμό  με ένα εξαιρετικά εκτεταμένο και φιλόδοξο πρόγραμμα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και των σύγχρονών εκπαιδευτικών μεθόδων, αποτελεί την ψυχή της μεγάλης μεταρρύθμισης του σχολείου. Όλα αυτά σκοπεύουν σε μία μετακίνηση από τον παλιό τρόπο διδασκαλίας στην ίδια τη μάθηση, «από το διδάσκειν στο μανθάνειν», όπως ανάφερε χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι, το σχέδιο μας είναι να ξεπεράσουμε τις παθογένειες. Στο τέλος, όταν αυτά μέχρι το2023 θα είναι έτοιμα, «θα είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε για ένα άλλο μοντέλο σχολικής γνώσης».

Ο κ. Μαρινάκης επεσήμανε ιδιαίτερα την ουσιαστική διαδραστική επικοινωνία που υπάρχει μεταξύ των νέων και της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας και αναφέρθηκε στις σχετικές δράσεις που έχει διοργανώσει η ΟΝΝΕΔ οι οποίες αποτύπωσαν προτάσεις που πλέον είναι νόμος του κράτους. «Είναι πολύ σπουδαίο για τους νέους να αντιλαμβάνονται ότι αυτά που συζητάς και προτείνεις τελικά εφαρμόζονται» τόνισε ο κ. Μαρινάκης, επισημαίνοντας, ότι η πρώτη καμπάνια της ΟΝΝΕΔ με τίτλο «το σχολείο που θες» έδινε έμφαση στα σχολεία, κάτι πους δεν ήταν καθόλου μέχρι τώρα συνηθισμένο. Διαπιστώνοντας ότι τα προγράμματα σπουδών έμεναν ίδια για δεκαετίες, ίδια βιβλία, ίδια ύλη, ίδιος τρόπος, ήταν επίσης φανερό ότι δεν υπήρχε καμία επαφή αυτού που γίνεται  στα σχολεία με την ίδια την κοινωνία και τις ανάγκες της νέας εποχής. Τα σημαντικό όμως ήταν ότι τα συμπεράσματα από αυτή την πρωτοβουλία της ΟΝΝΕΔ παρουσιάστηκαν στον πρωθυπουργό και πλέον, αρκετά από αυτά εφαρμόζονται. Μία δεύτερη σημαντική πρωτοβουλία της ΟΝΝΕΔ είναι η διοργάνωση του φόρουμ  2030 Gr που τρέχει ως γενικότερο φόρουμ των νέων, στο οποίο υπάρχουν πέντε θεματικές συνολικά, όχι μόνο για την παιδεία, αλλά μια από αυτές είναι η επαγγελματική εκπαίδευση. Ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα που προκύπτει από τις ίδιες τις μεγάλες επιχειρήσεις που συχνά λένε ότι δεν βρίσκουν ανθρώπους για βασικά αντικείμενα. Ο κ.  Μαρινάκης ολοκλήρωσε λέγοντας, ότι υπάρχει ένα παρελθόν που κατά βάση έκρυβε τα προβλήματα κάτω από το χαλί και χρειάζεται πλέον «ευθύνη» για να χτιστεί μία σχέση εμπιστοσύνης προς το μέλλον.