Αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης της Ε.Ε.: Αναζητώντας τη χρυσή τομή

21.02.2022 17:00

Δελτίο Τύπου

Η «αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αναζητώντας τη χρυσή τομή», ήταν το θέμα διαδικτυακής συζήτησης που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής και το Hanns Seidel Foundation.

Στη συζήτηση συμμετείχαν ως εισηγητές οι, Γκίκας Χαρδούβελης (πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, καθηγητής του τμήματος Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής Πανεπιστημίου Πειραιώς) και Markus Ferber (μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, πρόεδρος του Ιδρύματος Hanns Seidel). Ακολούθησαν τοποθετήσεις από τον Dr. Zsolt Darvas (κύριο Ερευνητή Ινστιτούτου Bruegel), Μιχάλη Αργυρού (πρόεδρο του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων-ΣΟΕ, καθηγητή Οικονομικών Πανεπιστήμιου Πειραιώς και μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου ΙΔΚΚ), Dr. Thomas Gtnaedtner (πρόεδρο του εποπτικού συμβουλίου, πρόεδρο της γενικής συνέλευσης του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Τραπεζών) και Νίκο Βέττα (γενικό διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών-ΙΟΒΕ, καθηγητής Οικονομικών στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών).

Ο κ. Χαρδούβελης επεσήμανε ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) είναι ένα υποκατάστατο δημοσιονομικής Ένωσης που δεν υπάρχει στην ΟΝΕ και δημιουργήθηκε για να καλύψει αυτό το κενό. Το ευρωπαϊκό εγχείρημα διαρκώς βελτιώνεται, τα άλματα όμως σημειώνονται μόνο μετά από κρίσεις. Η ιστορία μας δείχνει ότι πρέπει να κάνουμε έξυπνες κινήσεις, έτσι ώστε οι χώρες να ακολουθούν μεν τους κανόνες, αλλά ταυτόχρονα να διαθέτουν και μια ευελιξία. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν τρεις σχολές σκέψης. Κάποιες χώρες θεωρούν ότι το πλαίσιο του 2019 χρειάζεται μικρή αναθεώρηση, μια δεύτερη ομάδα χωρών θεωρεί ότι χρειάζεται πλήρης αναθεώρηση των κανόνων και μια τρίτη ομάδα υποστηρίζει ότι χρειάζεται προσαρμογή των δημοσιονομικών κανόνων εντός του τρέχοντος πλαισίου. Η Ευρώπη λειτουργεί βάσει της συναίνεσης, οπότε κάπου στο μέσον θα βρούμε τη χρυσή τομή. «Η κρίση αυτή δεν θα πάει χαμένη» τόνισε ο κ. Χαρδούβελης, λέγοντας, ότι θα οδηγήσει σε μία καλύτερα λειτουργούσα Ευρωπαϊκή Ένωση και ΟΝΕ. Ο χρόνος όμως που πρέπει να προχωρήσουμε στην αναθεώρηση είναι τώρα και όχι να μεταθέσουμε τη συζήτηση αυτή στο μέλλον, έχοντας επίσης κατά νου τα μεγάλα θέματα της επόμενης δεκαετίας, δηλαδή, την κλιματική αλλαγή, τις επενδύσεις και τη γήρανση του πληθυσμού.

Ο κ. Φέρμπερ τόνισε την ανησυχία του για την προοπτική χαλάρωσης του ΣΣΑ λέγοντας ότι η χρηματοπιστωτική και η κρίση δημοσίου χρέους της περασμένης δεκαετίας κατέδειξε ότι οι μη βιώσιμες δημοσιονομικές πολιτικές θα μπορούσαν εύκολα να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα ολόκληρη την Οικονομική και Νομισματική Ένωση, ενώ το μεταρρυθμισμένο ΣΣΑ δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες και απέτυχε να αποτρέψει την δημιουργία υψηλών επιπέδων χρέους σε πολλά κράτη μέλη. Για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην ΕΕ και συνεπώς για την σταθερότητα του κοινού νομίσματος το υψηλό δημόσιο χρέος αποτελεί πρόβλημα, επεσήμανε ο κ. Φέρμπερ, προσθέτοντας ότι οι συζητήσεις για τη μεταρρύθμιση του ΣΣΑ τείνουν να αποδυναμώσουν τις δοκιμασμένες αρχές και οι προτάσεις χαλάρωσης είναι «παιχνίδι με τη φωτιά», επειδή το σημερινό υψηλό επίπεδο χρέους είναι βιώσιμο μόνο για όσο διάστημα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διατηρεί τα επιτόκια χαμηλά και η ίδια ενεργεί ως αγοραστής κρατικών ομολόγων στις δευτερογενείς αγορές. Γι’ αυτό, πρέπει τώρα να αντιστρέψουμε την τάση του δημόσιου χρέους και να ανοίξουμε τον δρόμο για την ενδυνάμωση της οικονομικής ευημερίας χωρίς να αυξήσουμε το βάρος για τις μελλοντικές γενιές.

Ο κ. Ντάρβας, επισημαίνοντας ότι βασιζόμαστε σε μεταβλητές οι οποίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο παρακολούθησης, τόνισε, ότι οι χώρες δεν ακολουθούν τους κανόνες, ελπίζοντας ότι δεν θα υπάρξουν αντιδράσεις και κυρώσεις από την πλευρά της Κομισιόν. Ως προς το βασικό ερώτημα αν είναι απαραίτητη η αναθεώρηση του Συμφώνου, εκτίμησε ότι η κατάσταση είναι συγκεχυμένη, προθέτοντας όμως, ως ζήτημα στο οποίο θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή, τις πράσινες επενδύσεις και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Όπως ανέφερε, για μια χώρα όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και κάποιες άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου αυτό μπορεί να μην είναι μεγάλο πρόβλημα, διότι υπάρχουν πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης οι οποίοι κατευθύνονται στις πράσινες επενδύσεις. Για τις περισσότερες όμως χώρες της Ευρώπης αυτό δεν ισχύει. Θα πρέπει να προχωρήσουν σε δαπάνες τις οποίες δεν θα μπορέσουν να κάνουν με τους ισχύοντες κανόνες. Από την άλλη όμως, εάν δεν προχωρήσουμε σε μέτρα κατά της κλιματικής αλλαγής οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές. Επομένως, η δημοσιονομική πολιτική στην Ευρώπη έχει να παίξει πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτό, αλλά με τους τρέχοντες κανόνες, όπως ανέφερε, φοβάται ότι δεν θα τα καταφέρουμε.

Ο κ. Αργυρού τόνισε αρχικά ότι δεν πιστεύει να υπάρχει κάποιος ο οποίος διαφωνεί με την ανάγκη ύπαρξης κανόνων στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Είναι αναγκαίοι και για τη μακροοικονομική σταθερότητα. Το θέμα είναι τι κανόνες χρειαζόμαστε, έχοντας ήδη μια δέσμη κανόνων, ενώ όμως τα τελευταία 2-3 χρόνια ζούμε μια θεμελιώδη αλλαγή. Η κρίση του κορωνοϊού αποτέλεσε ένα σοκ και οδήγησε σε πολύ υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους, καταδεικνύοντας ότι κάποιοι κανόνες έχουν ξεπεραστεί και πρέπει να προσπαθήσουμε μια νέα ισοσκελισμένη προσέγγιση. Οι νέοι κανόνες θα πρέπει επίσης να δημιουργούν το περιθώριο για να αντιμετωπίζουμε προκλήσεις όπως είναι η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση. Είναι τεράστιες οι επενδύσεις που απαιτούνται και στους δύο τομείς.  Σε κάθε περίπτωση όμως δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η δημοσιονομική πολιτική αποτελεί τμήμα ενός γενικότερου μίγματος πολιτικής. Όπως ανέφερε, θα πρέπει να προσεγγίσουμε τη συζήτηση αυτή κατά τρόπο που να είναι πραγματιστική, βασισμένη σε δεδομένα και τεκμηριωμένη, χωρίς να είμαστε προσκολλημένοι σε ιδεολογίες και εμμονές. Ο ευρωπαϊκός δρόμος είναι ένας δρόμος συνεργασίας, ένας δρόμος εξεύρεσης κοινού τόπου και θεωρεί ότι αυτό θα συμβεί και σε αυτή την περίπτωση.

Ο  κ. Γκστέντνερ ανέφερε ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας υπάρχει για να αφομοιώνει κραδασμούς. Είναι σημαντικό να υπάρχει δημοσιονομικός χώρος που θα αξιοποιηθεί σε μια μη ευνοϊκή οικονομική συγκυρία. Οι κανόνες του ΣΣΑ μπορούν να προσαρμοστούν, να γίνουν πιο απλοί, πιο διαφανείς, αλλά και πιο δεσμευτικοί, με τις ανάλογες τεχνικές προσαρμογές. Τόνισε επίσης ότι θα πρέπει να δούμε τα επιτόκια με τα οποία δαπανούν τα κράτη για την εξυπηρέτηση του χρέους που είναι πολύ χαμηλότερα απ’ ότι ήταν πριν από μια δεκαετία. Το ΣΣΑ πρέπει να διασφαλίζει την πραγματική μείωση του χρέους και την βιωσιμότητά του. Πρόκειται όμως κατά κύριο λόγο για μια πολιτική απόφαση. Οι δείκτες του 60% και 3% είναι δείκτες αναφοράς. Θα ρωτήσει κανείς τι νόημα έχει το 60% να το αυξήσουμε στο 80% ή 90% εάν δεν υπάρχουν προοπτικές να τηρείται το όριο αυτό. Είναι σημαντικό να υπάρχει εμπιστοσύνη ότι γίνονται ουσιαστικές προσπάθειες μείωσης του χρέους. Οι χώρες με χαμηλότερο έλλειμμα πρέπει επίσης να αναγνωρίσουν ότι χρειάζεται κάποια στήριξη των άλλων χωρών, κάποιος βαθμός ευελιξίας. Το ευρώ χτίστηκε σαν ένας χώρος ευελιξίας, αλλά οι σκέψεις περί αμοιβαιοποίησης χρεών ή άλλες συναφείς, εξακολουθούν να θεωρούνται αντιπαραγωγικές από διάφορους πολιτικούς.

Ο κ. Βέττας ανέφερε ότι τo ΣΣΑ αποτελεί κυρίως μια δέσμευση για την διακυβέρνηση. Το χρειαζόμαστε, γιατί δεν μπορεί να υπάρχει ενιαίο νόμισμα αν δεν υπάρχουν κανόνες πειθαρχίας. Όμως, υπάρχει σήμερα σοβαρός λόγος αναθεώρησης του, γιατί δεν είναι πλέον αξιόπιστο. Το θέμα της αξιοπιστίας των κανόνων είναι πολύ σημαντικό, ιδιαίτερα για οικονομίες όπως η ελληνική. Στην Ελλάδα, έχουμε βγει από μία περιπέτεια δεκαετή η οποία οδήγησε σε μια πολύ βαθιά ύφεση και ο βασικός λόγος ήταν η έλλειψη αξιοπιστίας και διαφάνειας των κανόνων. Σίγουρα υπάρχει περιθώριο για αλλαγές στο ΣΣΑ, εάν όμως αυτές οι αλλαγές το καταστήσουν αβέβαιο για τους πολίτες και τις κεφαλαιαγορές, θα αποτύχει. Σημείωσε επίσης ότι οι ισχύοντες κανόνες είναι ατελείς, ενώ υπάρχει και το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής. Εάν θέλουμε να λάβουμε σοβαρά τη συζήτηση για την κλιματική αλλαγή, τότε η όλη συζήτηση περί υψηλών χρεών στα παιδιά μας έρχεται συγκριτικά σε δεύτερη μοίρα. Διαφωνώντας, τέλος, με την αισιοδοξία που εκφράζεται για τη συζήτηση αναθεώρησης του Συμφώνου, θεωρώντας ότι θα είναι πολύ δύσκολη τα επόμενα χρόνια ως προς την κατεύθυνση της, επεσήμανε και τους «ελέφαντες που υπάρχουν στο  δωμάτιο», όπως, ο πληθωρισμός, τυχόν άλλες νέες εξελίξεις και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Υλικό

Υλικό εκδήλωσης

Φωτογραφίες & Video

Φωτογραφίες Εκδήλωσης

Αναζήτηση

Συγνώμη, δεν βρέθηκαν αποτελέσματα.