Η Ανθρωπότητα και τα Οικοσυστήματα στην Ανθρωπόκαινο Περίοδο του Xρήστου Σ. Ζερεφού (Ακαδημαϊκός, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Επίτιμος Καθηγητής του τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ)
Ο 20ός αιώνας, χαρακτηριστικός της άκρατης εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος από τον άνθρωπο, σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας περιόδου στην ιστορία της γης. Στην περίοδο αυτή που ονομάσθηκε ανθρωπόκαινος, οι επιστήμονες ανακαλύπτουν ότι όχι μόνον το προστατευτικό στρώμα του όζοντος ελαττώνεται τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, αλλά και ότι αυξάνουν μονότονα και με ανησυχητικό ρυθμό οι συγκεντρώσεις αερίων που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον έλεγχο του «θερμορυθμιστικού» συστήματος του πλανήτη.
Μέσα στα τελευταία τριάντα χρόνια ο άνθρωπος έχει αυξήσει κατά 15% το διοξείδιο του άνθρακος, 3% το μεθάνιο, ενώ έχει ελαττώσει το προστατευτικό στρώμα του όζοντος. Το στρώμα αυτό απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της επικίνδυνης ακτινοβολίας του ήλιου. Ο άνθρωπος, στα τελευταία τριάντα χρόνια κατέστρεψε τόσο από το προστατευτικό στρώμα του όζοντος, όσο δημιούργησε η φύση μέσα σε 1 δισεκατομμύριο χρόνια.
Στην ανθρωπόκαινο περίοδο, διαταράξαμε την περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε «θερμοκηπικά» αέρια. Ο άνθρωπος στα τελευταία 100 χρόνια παρήγαγε τόσο διοξείδιο του άνθρακος, όσο απορρόφησε η φύση με τη φωτοσύνθεση μέσα σε 1.5 δισεκατομμύριο χρόνια. Είναι προφανές ότι όσο αυτά αυξάνονται, τόσο θα διαταράσσεται και το θερμικό ισοζύγιο του πλανήτη δηλαδή το κλίμα του. Η τελευταία δεκαετία ήταν η θερμότερη της χιλιετίας, ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε πολλές χώρες έδειξαν τάση αύξησης της συχνότητας εμφάνισής τους.
Η προβλεπόμενη εξέλιξη των πραγμάτων, μέσα στα προσεχή έτη, δυστυχώς φαίνεται ότι θα εντείνει την ανάγκη απεξάρτησής μας από τα ορυκτά καύσιμα, γι’ αυτό άλλωστε και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ευρίσκονται υψηλά στους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήδη, η Οδηγία 2001/77/ΕΕ αναφέρεται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και γενικότερα φέρει στο προσκήνιο την ανάγκη διείσδυσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Για όλους αυτούς τους λόγους, κρίνεται επείγουσα η κατάρτιση μακρόχρονης ενεργειακής στρατηγικής για τους διάφορους τομείς μεταξύ των οποίων προεξάρχουσα θέση έχουν οι μεταφορές και ο κτιριακός τομέας.